Η σταδιακή αλλαγή της ηλικιακής σύνθεσης του κοινού του θεάτρου σκιών, που ήδη παρατηρείται από τη δεκαετία του 1950, με τη σταδιακή στροφή του προς το παιδικό κοινό και την παράλληλη απώλεια του ενήλικου, που ως τότε αποτελούσε τον κύριο κορμό των θεατών του, διαμορφώνει ένα καινούργιο τοπίο στη διαδικασία παραγωγής και μετάδοσης, αλλά και στο περιεχόμενο του θεατρικού λόγου.
Προέκταση της πορείας αυτής μπορεί να θεωρηθεί η εκπαιδευτική και παιδαγωγική διάσταση, που αποκτά κυρίως από τη δεκαετία του 1980, όταν σχετικά κείμενα περιλαμβάνονται πλέον και στα σχολικά εγχειρίδια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Με το ίδιο πνεύμα, οι παιδαγωγικές σχολές της προσχολικής αγωγής κυρίως εντάσσουν στα προγράμματά τους μαθήματα που σχετίζονται με το θέατρο σκιών και την αξιοποίησή του στο σχολείο.
Με τον τρόπο αυτό, ο Καραγκιόζης μετατρέπεται σε χρήσιμο μέσο προσέγγισης πολλών πτυχών του λαϊκού πολιτισμού και αφετηρία για να αναπτυχθούν δημιουργικές δραστηριότητες με πολλαπλούς στόχους (αισθητικούς, γλωσσικούς κ.λπ.). Έτσι, με την ενεργό συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών σε πολλά σχολεία υλοποιούνται πολιτιστικά προγράμματα με θέμα τον Καραγκιόζη. Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν με διαφορετικό τρόπο την ιστορία, τη λογοτεχνία, το παραμύθι, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θεάτρου σκιών. Μπορούν να δημιουργούν οι ίδιοι φιγούρες των ηρώων του και να ασκούνται στην συγγραφή κειμένων-σεναρίων, τα οποία πολλές φορές παρουσιάζονται σε σχολικές παραστάσεις. Συχνά επιχειρείται η παρουσίαση παραστάσεων του παραδοσιακού δραματολογίου με αφορμή κάποιες εκδηλώσεις (π.χ. ηρωικά δράματα κατά τις εθνικές γιορτές) γεγονός που, παράλληλα με τους μαθητές-θεατές του Καραγκιόζη, έχει ως αποτέλεσμα και την εμφάνιση μαθητών-δημιουργών.
Η συνεχώς αυξανόμενη επαφή των μαθητών με το συγκεκριμένο θεατρικό είδος προσθέτει και εκπαιδευτική διάσταση στην ταυτότητα του θεάτρου σκιών και δημιουργεί νέες γενιές που το γνωρίζουν και το αγαπούν, γεγονός ιδιαίτερα θετικό για τη μελλοντική του πορεία. Aποτέλεσμα της διάστασης αυτής είναι οι επαγγελματίες καραγκιοζοπαίχτες να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον εκπαιδευτικό ρόλο της τέχνης τους και να καλούνται συχνά σε σχολεία για παραστάσεις, διαλέξεις και σεμινάρια. Στον χώρο της έρευνας, διοργανώνονται επίσης ημερίδες και συνέδρια με θέμα τον εκπαιδευτικό ρόλο του θεάτρου σκιών, εκπονούνται μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικές διατριβές, ενώ η σχετική βιβλιογραφία εμπλουτίζεται συνεχώς.
Η καταγραφή και η ταξινόμηση του υλικού των σχολικών
αυτών δραστηριοτήτων θα καταδείξει τον τρόπο και το βαθμό της πρόσληψής του από
τους μαθητές και θα συνεισφέρει στην ενδυνάμωση του ενδιαφέροντος εκπαιδευτικών
και μαθητών για το συγκεκριμένο θεατρικό είδος και την περαιτέρω αξιοποίησή του
στην εκπαίδευση, ενώ ταυτόχρονα θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για την
επιστημονική έρευνα.
