CEBNCh

Αρχείο / Βάση Δεδομένων του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών

Μεικτό Κέντρο Πανεπιστημίου Γρανάδας

UGR

Εισαγωγικό σημείωμα

Όταν το 1921 ο Louis Roussel εξέδωσε το «Λίγο απ΄όλα» του Αντώνη Μόλλα, σίγουρα δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι άνοιγε την εποχή της εμπορευματοποίησης των έργων του ρεπερτορίου του ελληνικού θέατρου σκιών. Δύο ή τρία χρόνια αργότερα, ο Μάρκος Ξάνθος και ο Α. Μόλλας εξέδιδαν επίσης έργα τους  σε φυλλάδια των 32 σελίδων, ενώ σύντομα τους μιμήθηκαν οι Κώστας Γανιός, Κώστας Μάνος και Γιάννης Ρούλιας. Εκδοτικοί οίκοι, όπως οι «Κεραυνός & Παλλάς Αθηνά», «Α. Γελαντάλης και Σία», «Σαραβάνος - Βουνησέας»,  «Δ. Δελή», «΄Αγκυρα» κ.ά., άρχισαν την μαζική, για την εποχή, έκδοση έργων. Πολλά όμως από αυτά δεν ήταν γραμμένα από καραγκιοζοπαίκτες αλλά από διάφορους άλλους συγγραφείς, οι οποίοι παρουσίαζαν συχνά ιστορίες ανύπαρκτες στο παραδοσιακό ρεπερτόριο του θεάτρου σκιών. Το παράδειγμά τους σύντομα ακολούθησαν και διάφορα περιοδικά, πολλά από τα οποία άρχισαν να συμπεριλαμβάνουν στα τεύχη τους ιστορίες του ρεπερτορίου του θεάτρου σκιών σε αυτοτελή μορφή ή σε συνέχειες.

Εκτός από τη νοθεία των κειμένων, η απρόσμενη αυτή εξέλιξη επέφερε και την απότομη ρήξη της προφορικής παράδοσης, που αποτελούσε και τη βάση του λαϊκού αυτού είδους. Πέραν τούτου όμως, πολλά από τα δημοσιευμένα έργα αποτελούν σημαντικά δείγματα της παραδοσιακής δραματουργίας του Καραγκιόζη στις πρώιμες φάσεις του, αλλά και της γλωσσικής έκφρασης που τον διείπε. Ως ένα από τα δημοφιλέστερα αναγνώσματα, συνέβαλε επίσης στην ευρύτατη διάδοση του συγκεκριμένου χιούμορ, το οποίο εισέβαλε στον ενδότερο χώρο της οικογενειακής ζωής και επί δεκαετίες διασκέδασε μικρούς και μεγάλους κυρίως τις νύχτες, όταν η ανάγνωση γινόταν «φωναχτά», μετατρέποντας τις ιστορίες του Καραγκιόζη σε κοινό μέσο διασκέδασης όλων των ηλικιών του σπιτιού.

Με την πάροδο του χρόνου, τα κείμενα του δημοφιλούς Καραγκιόζη άρχισαν να προσαρμόζονται και σε εικονογραφημένες εκδόσεις ώσπου να προσλάβουν τελικά τη μορφή του κόμικ.

Παράλληλα, η καυστική λαϊκή σάτιρα του είδους, γρήγορα υιοθετήθηκε από περιοδικά αριστερής κυρίως απόκλισης, τα οποία άρχισαν επίσης να δημοσιεύουν μικρές ιστορίες με τους παραδοσιακούς ήρωες του θεάτρου σκιών για να ασκήσουν κριτική στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας.

Το φαινόμενο των φυλλαδίων και των λοιπών κειμένων, που βασίστηκαν στον Καραγκιόζη, είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της έρευνας και μελέτης της ιστορίας του θεάτρου σκιών και, για τον λόγο αυτό, η συγκέντρωση και ψηφιοποίηση όλου του έντυπου υλικού αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες του προγράμματος.

Tελευταία ενημέρωση:

© Centro de Estudios Bizantinos, Neogriegos y Chipriotas