Πρόλογος
Το παρόν λεξικό έχει ως στόχο την παροχή βασικών πληροφοριών που σχετίζονται με την ορολογία της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την μεταφορά τους στην ισπανική γλώσσα.
Η μέθοδος εργασίας στηρίχθηκε:
- α) στη μελέτη της θεωρίας και της πρακτικής της χριστιανικής παράδοσης
- β) στην εντόπιση και συγκέντρωση των όρων που χρησιμοποιούνται περισσότερο στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία
- γ) στην ερμηνεία των επιλεγμένων όρων
- δ) στη μεταφορά τους στην ισπανική γλώσσα.
Αναμφίβολα, η εκπόνηση μιας εργασίας με αντικείμενο το θρησκευτικό φαινόμενο και την μεταφορά της ορολογίας του σε άλλη γλώσσα είναι επίπονη. Στη συγκεκριμμένη εργασία ιδιαίτερες δυσκολίες παρουσίασε η, σε πολλές περιπτώσεις, έλλειψη αντίστοιχων όρων στην ισπανική, γεγονός που οδήγησε στην πρόταση νεολογισμών βασισμένων στην φωνητική μεταγραφή των ελληνικών λέξεων και στην επεξήγησή τους:
Ριπίδιο(ν), τό [ripíδio(n)] Ripídio*. Abanico que utilizaba el diácono para ahuyentar los insectos que volaban sobre el cáliz. Posteriormente fue sustituido por los Ἑξαπτέρυγα.
Ειδικότερα, τα προβλήματα που προέκυψαν επιλύθηκαν ως εξής:
- α) Δεδομένου ότι στην ισπανική γλώσσα έχουν ήδη μεταγραφεί πολλοί ελληνικοί όροι σύμφωνα με την ερασμιακή και όχι την νεοελληνική προφορά, για τον προτεινόμενο νεολογισμό των αρχαιοτέρων όρων ακολουθήθηκε η μέθοδος του M. Fernández-Galiano, η οποία βασίζεται στην ερασμιακή προφορά: Μεθέορτη, ἡ [meθéorti] Meteorte*. Αντίθετα, για τούς νεολογισμούς των νεοτέρων όρων χρησιμοποιήθηκε η νεοελληνική προφορά: Ἀρχοντάρης, ὁ [arxondáris] Arcontaris*. Monje encargado del Ἀρχονταρίκι. Όταν ο νεολογισμός δεν ανταποκρίνεται στην αισθητική της ισπανικής γλώσσας και ο προς μετάφραση όρος έχει συνώνυμο, γίνεται παραπομπή στο συνώνυμο.
- β) Στους όρους που έχουν ήδη μεταγραφεί, μη έχοντας ως βάση ενιαίο κριτήριο, όπως ο Ἀκάθιστος Ὕμνος ο οποίος συναντάται ως Himno Acathistos, Akathistos o Acatisto, ακολουθήθηκε επίσης η μέθοδος του M. Fernández Galiano, με την μετατροπή του -κ- σε -c-, του -θ- σε -t- και την απουσία του τελικού -ς: Acátisto.
- γ) Η διμορφία, που παρουσιάζεται σε πολλούς όρους λόγω της αρχαΐ- ζουσας εκκλησιαστικής γλωσσικής παράδοσης, δηλώνεται με την ταυτόχρονη παράθεση του αρχαιότερου και του νεότερου τύπου του όρου, ως εξής:
-με τις αντίστοιχες καταλήξεις ή και με ολόκληρη τη λέξη π.χ. Θεομητορικαί/ές ἑορταί/ές, Πατήρ /Πατέρας,
-με το τελικό -ν- της λόγιας ονομαστικής ή της αιτιατικής σε παρένθεση Δισκάριο(ν) και
- με το νεοελληνικό τύπο του θηλυκού άρθρου: Ἀκίνηται/ες ἑορταί/ές, αἱ, οἱ.
- δ) Στους ελληνικούς όρους, που συναντώνται μεταγεγραμμένοι στην ισπανική βιβλιογραφία -παρότι η ισπανική γλώσσα διαθέτει τον αντίστοιχό τους- θεωρήθηκε λογική η παράθεση και των δύο τύπων: Θεοτόκος, ἡ [θeotókos] Teotoco, Deípara.
